Balat İstanbul’un Fatih ilçesinde Haliç kıyısında Ayvansaray ile Fener arasında bir semttir. Balat adı, Rumca saray anlamına gelen palation kelimesinden gelmektedir, surlardaki Blaherna Sarayı’na yakınlığından ötürü semt bu adla tanınmıştır.[1][2]
İstanbul tarihinde Balat’ın özel önemi, İspanya’dan gelen Yahudilerin buraya yerleştirilmesi ve yakın zamanlara kadar buranın başlıca Yahudi mahallesi olarak varlığını sürdürmesidir. Ayrıca Yahudilerin Balat çevresine yerleşmeleri Gürcistan Yahudilerini de bu bölgeye çekmiştir. İspanya’da Engizisyon’dan kaçan Sefardim kolundan Yahudiler II. Bayezid’in davetiyle İstanbul’a gelmişlerdi. 15. yüzyıldan itibaren İstanbul’un Musevi toplumu Balat’ta ve Haliç’in karşısında Hasköy’de oturmuştur.[3] Yahudi evlerinden günümüze kalan örnekler mahallenin içlerine doğru çoğalır. Bunlar genellikle üç katlı, dar ön yüzlü, ikinci ve üçüncü katlarında cumba gibi çıkmaları olan binalardır.
Eski Balat kapısından içeri girildiğinde sağ tarafta Yanbol Sinagogu, az ilerisinde de Makedonya’nın Ohri kasabasından gelen Yahudilerin yaptırdığı Ahrida Sinagogu bulunur. Balat’ın en eski sinagogunun burada olduğu sanılmaktadır ancak bugünkü yapı 19. yüzyıl ortalarından kalmadır.
Semtte ayrıca Ayios Strati Ortodoks Kilisesi bulunur. Semtteki başlıca cami Mimar Sinan’ın eseri olan Ferruh Kethüda Camii’dir. Caminin az ilerisinde ise aslen bir Rum Ortodoks kilisesi olan ama 1629’da Ermeni-Gregoryen toplumuna verilen Surp Hreşdegabet Kilisesi bulunur.[4]
Adres
Balat / Fatih – İstanbul
Küresel Konumlama Sistemi
41.0320032, 28.9482931
